15 lipca 1410 roku to data głęboko zakorzeniona w świadomości historycznej Polski jako dzień jednej z najważniejszych bitew średniowiecza – bitwy pod Grunwaldem. W rzeczywistości, jednak gdybyśmy chcieli dokładnie uczcić rocznicę tej bitwy, powinniśmy obchodzić ją 22 lipca. Skąd wynika ta rozbieżność? Odpowiedź leży w różnicach między kalendarzem juliańskim a gregoriańskim.
Kalendarz juliański, wprowadzony przez Juliusza Cezara w 45 roku p. Ch., był używany przez wiele stuleci, w tym w czasie bitwy pod Grunwaldem. Ten system kalendarzowy nie uwzględniał dokładnie długości roku tropikalnego, co powodowało przesunięcie dat o jeden dzień co 128 lat. W rezultacie, data 15 lipca 1410 roku w kalendarzu juliańskim odpowiada 22 lipca w kalendarzu gregoriańskim, który został wprowadzony w 1582 roku przez papieża Grzegorza XIII, aby skorygować te różnice.
Król Władysław Jagiełło, zadowolony z wielkiego zwycięstwa nad Krzyżakami, ogłosił 15 lipca pierwszym polskim świętem narodowym. Miały odbywać się modły w kościołach, a ludność miała świętować i odpoczywać.
Podczas kampanii wojennej armia polsko-litewska pokazała niezwykłe umiejętności logistyczne i organizacyjne. Wyobraźcie sobie armię liczącą około 35 tysięcy ludzi, w tym rycerzy, piechoty, służby, oraz około 5000 wozów transportujących sprzęt, żywność i namioty. Przemieszczanie się takiej masy ludzi i zwierząt polnymi drogami bez nowoczesnych środków komunikacji było ogromnym wyzwaniem.
Jednym z najbardziej imponujących osiągnięć logistycznych była budowa mostu pontonowego na Wiśle pod Czerwińskiem. Most o długości blisko 500 metrów został postawiony w ciągu jednego dnia, umożliwiając przejście całej armii wraz z ciężkim sprzętem. To przedsięwzięcie pokazuje, jak dobrze zorganizowana i zdyscyplinowana była armia Władysława Jagiełły.
Jednym z mniej znanych aspektów bitwy pod Grunwaldem jest los tysięcy Krzyżaków, którzy próbowali uciekać z pola bitwy przez bagna otaczające Grunwald. Wąskie groble, przez które musieli przejść, stały się pułapką. Wielu Krzyżaków utonęło, a ich ciała zostały doskonale zakonserwowane w torfie. Te bagna kryją w sobie wiele tajemnic, które mogą zostać odkryte dzięki przyszłym wykopaliskom archeologicznym.
Ze względu na upalny lipcowy klimat i brak możliwości pochowania tak licznych ciał, przypuszcza się, że zwłoki Krzyżaków zostały spalone, co nie było chrześcijańskim sposobem chowania, ale w tamtych warunkach najpraktyczniejszym. Do tej pory nie znaleziono masowych grobów na polach Grunwaldu, co sugeruje, że większość ciał została rzeczywiście spopielona.
Armia polsko-litewska wykazała się niezwykłą organizacją i dyscypliną. Codziennie pokonywano około 20 km, przemieszczając się w kolumnach pod przewodnictwem doświadczonych przewodników. Komunikacja bez nowoczesnych środków, takich jak telefony komórkowe czy krótkofalówki, była oparta na systemie sygnałów i dobrze zorganizowanej hierarchii dowodzenia.
Bitwa pod Grunwaldem pozostaje jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski. Choć data obchodów rocznicy nie jest całkowicie zgodna z rzeczywistym dniem bitwy, jej symboliczne znaczenie jest niezaprzeczalne. Zwycięstwo nad Krzyżakami było nie tylko triumfem militarnym, ale także pokazem niezwykłych umiejętności organizacyjnych i logistycznych armii polsko-litewskiej. Historia tej bitwy wciąż kryje wiele tajemnic, które czekają na odkrycie przez przyszłe pokolenia historyków i archeologów.
Bibliografia:
Robert Frost, Oksfordzka historia unii polsko-litewskiej, Rebis, Poznań 2018.
Szczepan Twardoch, Wieczny Grunwald. Wydawnictwo Literackie, 2010.
Mačiulis, Dangiras, Rimvydas Petrauskas, Darius Staliūnas. Kto wygrał bitwę pod Grunwaldem? Tradycja grunwaldzka wśród narodów Europy Środkowo-Wschodniej. Instytut Pamięci Narodowej, 2020.